A FOUCAULDIAN READING OF DORIS LESSING’S THE GOLDEN NOTEBOOK AND BERNARDINE EVARISTO’S GIRL, WOMAN, OTHER
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Bu çalışma, Doris Lessing'in The Golden Notebook (1962) ve Bernardine
Evaristo'nun Girl, Woman, Other (2019) adlı edebi eserlerini ayrıntılı bir şekilde
incelemek için Foucault’nun teorilerini içeren bir çerçeve kullanır. Çalışmanın temel
amacı, bu romanlardaki kadın baş karakterlerin deneyimlediği "iktidar-bilgi", "direniş"
ilişkilerini araştırmaktır. Bununla birlikte, bu çalışma, Foucault’nun "iktidar-bilgi" ve
"direniş" gibi kavramlarını onun diğer teorik çerçevelerinden gelen "söylem", "özne",
"özgürlük", ve "kendine bakım" gibi kavramlarla sentezlemesi açısından öne çıkar.
Çalışma, bu Foucaultcu kavramları, her iki romanın kadın karakterlerinin deneyimleri
içinde sunarak, edebiyat alanında yeni bir bakış açısı sunar. Bununla birlikte kadın
karakterlerin, kısıtlayıcı ve baskıcı bir toplumda, hâkim söylemleri nasıl sorguladıklarını
ve iktidar ilişkilerinin içinde nasıl öznelik ve öz-yetki elde etmeye çalıştıklarını gösterir.
Ayrıca, çalışma, Foucault’nun cinsiyet konsepti bağlamında kadın baş
karakterlerin özellikle erkek egemen toplumda Foucault’nun ortaya attığı “toplumsal
normlar” ve “söylemler” adı altında ne tür baskılara, sindirilmelere, limitlemelere maruz
kaldıklarını inceler. Bu bağlamda çalışma yine Foucault’nun "özgürlük", ve "kendine
bakım” gibi kavramlarını ön plana çıkararak kadın baş karakterlerin bu normlara karşı
direnişlerini incelemekte ve bu kavramların karakter gelişimleri ile nasıl
ilişkilendirildiğini göstermektedir. Kadın baş karakterler, Foucault’nun, iktidarın cinsiyet
üzerinden kurduğu tahakküm fikrine karşı hareket eden karakterler olarak tasvir edilir.
Böylece, çeşitli direniş pratikleri ile kadın baş karakterler, hâkim "toplumsal normlar"
karşısında öz-yetkilerini ve özerkliklerini nasıl savunduklarına dair örnekler olarak
sunulurlar.
Foucault’nun "iktidar-bilgi", "direniş" ve “öz-bakım” kavramlarının bu benzersiz
senteziyle, bu çalışma edebiyat alanında farklı bir konumda bulunur. Hem her iki romanın
kadın karakterlerini hâkim normlara karşı direnen ve mevcut toplumsal kodlara uymayan
149
bir dönüşüm sürecinden geçen karakterler olarak sunması, hem de öz-yetkiyi yeniden
şekillendirerek bireysel ve kolektif düzeyde öz-kimliklerini nasıl elde ettiklerini
vurgulaması mevcut literatüre yeni ve özgün bir katkı sağlar. Sonuç olarak, tamamen
farklı hikayelere sahip olsalar da The Golden Notebook ve Girl, Woman, Other
Foucaultcu bir çerçeve içinde, yaygın iktidar ilişkileri arasındaki karmaşık etkileşimler
içerisinde bireysel özgürlük, öz yetki, öz bakım ve öznelik açısından analiz edilebilir. Bu
bağlamda çalışma, edebiyatta iktidar ve direnişin daha derinden anlaşılmasını sağlarken,
karakterlerin öz-yetki ve öznelik arayışlarında hâkim "normları" altüst etme yeteneğini
vurgular.
Description
Keywords
Özgürlük, Bireysel Yetki, Lessing, Evaristo, Girl, Woman, Kadın