Okul yöneticilerinin hukuk okuryazarlığı yeterliklerine ve hak arama özgürlüğünün kullanımına ilişkin görüşleri
No Thumbnail Available
Date
2022
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Bu araştırmada okul yöneticilerinin, yöneticilik yapan meslektaşlarının hukuk okuryazarlığı yeterliklerine, hak arama özgürlüğünü kullanma durumlarına ve hukuk okuryazarlığı yeterliklerinin hak arama özgürlüklerini kullanma durumlarına etkilerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Karma yöntem desenlerinden yakınsak desene göre tasarlanan araştırmanın nicel aşamasında hedef evreni 2018–2019 Eğitim-Öğretim yılında Ankara ilinde kamu ilkokul, ortaokul ve liselerinde görev yapan 2320 yönetici (müdür ve müdür yardımcısı) oluşturmuştur. Tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenen örneklemde 387 yönetici yer almıştır. Araştırmanın nitel aşamasında Ankara'da kamu ilkokul, ortaokul ve liselerinde görev yapan 14 okul yöneticisi ile görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın nicel aşamasında katılımcılara araştırmacı tarafından geliştirilen "Okul Yöneticilerinin Hukuk Okuryazarlığı Yeterliklerine İlişkin Yönetici Görüşlerini Belirlemeye Yönelik Ölçme Aracı" uygulanmıştır. Nicel verilerin analizinde katılımcıların görüşleri aritmetik ortalama ve standart sapma değerlerine göre analiz edilmiştir. Katılımcı görüşlerinin cinsiyet ve eğitim hukuku alanında eğitim alma durumu değişkenlerine göre karşılaştırılmasında t-testi; kıdem, okul kademesi ve lisans eğitimi tamamlanan fakülte değişkenlerine göre karşılaştırılmasında ise tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Anlamlılık testleri için α=.05 anlamlılık düzeyi seçilmiştir. Araştırmanın nitel aşamasında katılımcılara araştırmacı tarafından geliştirilen "Hukuk Okuryazarlığı Yeterliği ve Hak Arama Özgürlüğünü Kullanma Durumlarına İlişkin Yönetici Görüşme Formu" uygulanmıştır. Araştırmanın nitel aşamasında okul yöneticileri ile yapılan görüşmeler içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmada nitel ve nicel bulguların birleştirilmesiyle elde edilen sonuçlar okul yöneticilerinin hukuk okuryazarlığı konusunda temel olarak yeterlik gösterdiklerini ortaya koymuştur. Başka bir ifadeyle araştırma sonucunda, okul yöneticilerinin okul yönetimine yön veren mevzuata ilişkin bilgi ve becerilere (hukuk kurallarına ilişkin temel bilgiler, hukuk kurallarına ilişkin temel beceriler ve öğrenciye, personele, veliye yönelik hukuk kurallarını uygulama becerileri) sahip olduğu saptanmıştır. Diğer taraftan araştırma sonuçları okul yöneticilerinin, hak arama yolları ve süreçleri konusunda yeterli bilgi sahibi olmadığını; şikâyet durumunda (görevden alınma, yer değişikliği, suçlanma, ceza alma vb.) hak arama yollarına başvurmayı tercih ettiklerini; sendika avukatına danışarak hak arama yollarına başvurmayı yeğlediklerini; hak arama sürecinde üst makam tarafından yapılan hukuk dışı uygulamalardan dolayı engeller ve sorunlar yaşadıklarını; hak arama sürecinde yaşadıkları engeller ve sorunlarla çoğunlukla baş edemediklerini; ancak ciddi mağduriyetlerden dolayı hak aradıkları süreçlerde karşılaştıkları engeller ve sorunlarla pes etmeden mücadele ettiklerini göstermiştir. Ayrıca araştırma sonucunda, okul yöneticilerinin hukuk okuryazarlığı yeterliklerinin hak arama özgürlüklerini kullanma durumlarını etkilediği saptanmıştır.
In this research, it is aimed to determine the opinions of school administrators on the legal literacy competences of their colleagues, their use of the freedom to claim rights, and the influences of legal literacy competences on the use of their freedom to claim rights. In the quantitative phase of the research, which was designed according to the convergent design from the mixed method designs, the target population was composed of 2320 administrators (principals and assistant principals) working in public primary, secondary and high schools in Ankara in the 2018-2019 school year. There were 387 administrators in the sample determined by the stratified sampling method. At the qualitative phase of the research 14 school administrators, working in in public primary, secondary and high schools in Ankara, were interviewed. In the quantitative phase of the research, "The Measurement Tool for Determining the Opinions of School Administrators on Legal Literacy Competences of School Administrators" developed by the researcher, was applied to the participants. In the analysis of quantitative data, the opinions of the participants were analyzed according to the arithmetical mean and standard deviation values. The t-test was used to compare participant opinions according to the variables of gender and their education about education law; on the other hand one-way analysis of variance was used to compare their opinions according to the variables the variables of seniority, school level and the faculty graduated from. For the significance tests, α=.05 significance level was chosen. In the qualitative phase of the research, the "Administrator Interview Form on Legal Literacy Competence and the Use of the Freedom to Claim Rights" developed by the researcher was applied to the participants. In the qualitative phase of the research, interviews with school administrators were subjected to content analysis. The combining quantitative and qualitative findings'results of the research revealed that school administrators basically showed competence in legal literacy. In other words, as a result of the research, it was determined that school administrators had the knowledge and skills related to the legislation that directs the school administration (basic knowledges about the rules of law, basic skills about the rules of law, and the ability to apply the rules of law for students, staff and parents).On the other hand, the results of the research showed that school administrators did not have sufficient knowledge about the ways and processes of claiming rights, and they prefered to resort to ways of claiming rights in case of complaints (dismissal, relocation, accusation, punishment), and they prefered to claim rights by consulting the union lawyer, and they faced obstacles and problems due to illegal practices made by the higher authority in the process of claiming rights, and they mostly could not cope with the obstacles and problems they experienced in the process of claiming their rights, and they only struggled with the obstacles and problems they encounter in the processes they claim rights due to serious grievances. In addition, as a result of the research, it was determined that the legal literacy competences of school administrators influenced their use of their right to claim rights.
Description
Keywords
Hukuk Okuryazarlığı, Hak Arama Özgürlüğü, Yönetici, Eğitim, Okul